Budapeşte Yüksek Uçucuları Hakkında Söyleşi
Soran:Frederic XABADA
Cevablayan :Gergely BARKOCZI
1- GÜVERCİNLERİNİZİN TARİHİ GEÇMİŞİ NEDİR ? (Orijinleri,
soyları…)
Bu ırk, Macar yüksek uçucuları ilk olarak 1907 yıllarında POLTL kardeşler tarafından ortaya çıkarılmıştır . Hatta bu ırk üreticilerinden dolayı ‘’POLTLİ olarak da bilinilmektedir. Poltl Kardeşler bu ırkı Vienna MF Taklacısı’yla, Szegedin Taklacısı’yla ve ayrıca Danzing Yüksek Ucusu’yla melezlemişlerdir. Bu melezleme sonucu Macar Yüksek Uçucuları (M.Y.U.) yani gerekli bakım ve donanımla uzun ve süratli uçabilen, bazıları hızlı kanat hareketleriyle saatlerce havada kalabilen kuşlar ortaya çıkmıştır. Bütün popülerliğine rağmen M.Y.U.’ları için ilk standart 1943 yılında Macaristan’da konulmuştur. Sergi salonlarındaki yarışmalarda ara sıra görülselerde M.Y.U.’ları özelliği performans kuşudu olmasıdır. 1957 yılından sonra yeni standartlar konulmuştur. Bazı yetiştiriciler gösterişten uzak bir şekilde M.Y.U.’ların bir çok çeşidini geliştirmişlerdir.
2-M.Y.U.’larında TAM OLARAK HANGİ ÖZELLİKLERİ ARARSINIZ?
(Büyüklük, Ortalama Ağırlık, Tüy Yapısı, Renkleri, Göze Çarpan Özellikleri)
M.Y.U’ları orta boy gövdeli, orantılı ve ince yapılı güvercinlerdir. Gövdeleri göğüslerinden
başlayarak kuyruğa doğru yavaş yavaş incelir. Ortalama ağırlıkları 300-350 gr arasındadır.
Süsten tamamen arınmış, düzgün kemerli, yuvarlak kafaları vardır ve alın gagaya doğru öne çıkıktır. Gaga orta uzunlukta mavimsi gri renklidir. Gözler çakıl grisidir, göz irisinde belirgin ve görülmeye değer ince damarlar bulunmaktadır. Boyun orta uzunluktadır ve dik, düzgün şekilli, yuvarlak boğazı vardır. Hafif öne çıkan, ancak yeterli bir ene ve kaslara sahip mağrur bir göğsü vardır. Güçlü kanatları kuyruk üstünde taşınır. Kuyruk 12 telekten oluşur bazen 14-16 olduğu durumlarda olur bunun nedeni Danzing Y.U. ile melezlenmesidir. Bacaklar orta boydadır, mavi-gri renkli tüylü ya da tüysüz ayak tırnakları vardır.
Modern Macar standartlarına göre 5 renk ve belirgin alttürleri bulunmaktadır:
LEYLEK (GOYLAS) :Gövde beyaz olup kanat uçları gri-siyah tonlarındadır. Beyaz kuyruklu kuşlar da kabul edilebilir.
KIR BOYUNLU (KOSZORUSNYAKU): Baş kısmı mavi-gri ya da beyazlı, kırlaşmış gibi görünen tüylerle bezenmiştir. Boyun ve göğüs yoğun olarak mavi-gri ve metalik parlak tüylerle kaplıdır; “Ring” yani çember olarak adlandırılan türünde ise beyaz tüyler bulunmaktadır.
Sürü halinde uçtuklarında gri renkli, kuyruk beyaz renktedir ancak gri uçuşta beyaz gözükür. Kuyrukta olabilecek gri tüyler kabul görür. Gri örgülü, saçaklı tüylere sahip kuşlar da bu türe dahil edilebilirler.
KIR BOYUNLU BEYAZ (KOSZORUSNYAKU FEHER) : Uçuşlardaki rengi ve kuyruk her zaman beyazdır.
KAR BEYAZI (HO FEHER) : Kar beyaz renkte olup bulunabilecek başka renkte tüyler hata sayılır. Gözlerin gri olmasına karşı çıkmak saçmalıktır. ??? hiç ama hiç anlamadım bu son cümleyi
ÇİZGİLİ (PANTOS) : Alt gövde kuyruklarda açık gri olduğundan ve ucuşlarda beyazdır. Kanatlarda iki adet dar gri çizgi bulunmaktadır. Baş mavi-gri renktedir ve boyun “pearl yani inci” denen tüylerle kaplıdır.
3- M.Y.U.ların FARKLI ÖZELLİKLERİ VE DİĞER YÜKSEK UÇUCULARDAN
FARKLI ÖZELLİKLERİ İRAN Y.U. İLE ORTAK ÖZELLİKLERİ VARMIDIR ?
Birçok soyda benzer yetenekler veya çok küçük uçuş tarzı farklılıkları vardır. Bazı M.Y.U.
10-12 saat uçar ki bunun 4-5 saati gözle görülemeyecek yüksekliktedir. Standartı 5 saat uçmalarıdır ve bunun 1 saati görülemeyecek yüksekte olmaktadır. Yarışmaların başlıca standartı budur. Açıklamak gerekirse bir yarışmacının sürüsü 11 saat havada kalır ve yükselmezse diğer bir yarışmacının sürüsü 5 saat havada kalır ve bunun 1 saat.10 dakikası çok yükselip görünmezse 2.yarışmacı daha başarılıdır.Yetiştiricilerin amacı yüksek uçucu yetiştirmektir ve ilk amaç kuşların görünemeyecek yükseklikte uçmalarıdır.
4- BU KUŞLAR UÇARKEN İYİ KÜME OLUŞTURABİLİYORLAR MI?
Evet, çok iyi küme oluşturuyorlar. Bu ırk küme halinde uçmayı çok seviyor ve yavruların kümeye katılmaları 4-5 gün sürebiliyor.
5- MACAR YETİŞTİRİCİLERİ BU TÜRDE VE UÇUŞ SİTİLİNDE EN ÇOK NEYİ BEĞENİRLER?
M.Y.U. çeşitli varyeteleri olmasına karşın tek bir ırktır çünkü günaşırı 7-8 saat ve görünmez yükseklikte uçabilmektedir. Bu tür çok kuvvetlidir. Doğrusu, bütün güvercin üreticileri kuşlarını yüksekte, bulutların altında görmeye bayılırlar.
6- MACARİSTANDA NE TÜR YARIŞMALAR DÜZENLENİR ?
Anma amaçlı, uluslararası, yaşlı kuşlar arası, genç kuşlar arası ve şampiyona gibi yarışmalar.
7- M.Y.U.ları NASIL BESLENİR NE TÜR YEMLER VERİLİR, MİKTARI VB. ?
Biz kuşları son derece basit tohumlarlarla besleriz; buğday, arpa, darı, mısır, ayçiceği, bezelye, fiğ gibi. Besleme yöntemleri kişiye göre değişkenlik gösterebilir. Bazıları günde bir kere, bazıları ise 3 kez besleyebilir. Ortalama miktar güvercin başına yaklaşık 25gr’dır. Ben damızlık güvercinlerimi günde 3 kez, uçucuları ise güde bir kere akşam 7 de yemlerim ve 1 saat sonrada su veririm.
8- YARIŞMALARA HAZIRLANMAK İÇİN ÖZEL METHOTLAR VARMIDIR ?
2 hafta önceden yetiştirici yarışma için güvercinlerini seçer. Güçlü olanlar yarışmada
Uçarlar. Bu kuşlara Kenevir, niger, şalgam, benzeri gibi kondisyon arttırıcı yemler verilir. Bu tür beslenme ve antremenla kuşlarınız çok uçabilir. Fakat kuşlarınıza bu tür besleme şekliyle her ne kadar doğal da olsa bir nevi doping yaptığınızdan kuşlarınız çok fazla güç harcayıp bitkin düşerler ve sonucu kuş kayıplarına kadar varabilir. Benim düşüncem kuşlarınız yeterince zeki değilse bu tür yemleri de verseniz uçuramazsınız. Bu yüzden bu tür yemleri sevmem. Ben güvercinlerimi arpa, darı ve ayçiceği ile beslerim arada sırada çok az mısır veririm.
9- ELİNİZDEKİ SOYLARI TAM OLARAK TANIMLAYABİLİRMİSİNİZ ? ÖZELLİKLERİ?
Bendeki soylar sanırım çok genç bir soy değil, hatta biraz eski olduğu bile söylenebilir. Bendeki kuşların kan bağı 60 yıllardaki şampiyonlardan Gustav STURBAN, Mihaly TÖTH, Andras VARGlar’a dayanmaktadır. Benim güvercinlerim güçlü yüksek uçuculardır. Ortalama ucuş süreleri 6 saattir ve 15 dakikada görülemeyecek yüksekliklere ulaşırlar. Üstelik güvercinlerim son derece ele, avuca kolayca gelebilen ve sevecendirler.
10- UYGULADIĞINIZ ANTREMAN PROGRAMLARI NELERDİR HAVA KOŞULLARI KONDİSYON TUTMALARINA NEKADAR ETKİ EDER YIL BOYUNCA NEKADAR UÇURABİLİYORSUNUZ ?
Havanın iyi olduğu zamanlarda, her iki günde bir, sabah 8 gibi uçururum. Uçuştan sonra bir miktar darı veririm. Akşam 7 de arpa, darı ve ayçiceği karışımı veririm. Karışım oranı % 40 darı % 40 arpa ve % 20 ayçiceği veririm eğer hava soğuksa bu karışımdan yeterli verim alamazsınız. Karışımı % 30 darı % 30 arpa % 20 ayçiceği % 20 mısırla değiştiririm. Sıcak havalarda ise % 40 darı % 40 arpa % 10 pirinç % 10 ayçiceği ile değiştirim. Eğer birisi benim M.Y.Ularım diğerleri kadar iyi uçmuyor diyorsa ve sağlıkları yerinde ise şu karışımı deneyebilir: % 40 darı % 20 arpa % 10 rape % 10 pirinç % 10 mısır % 10 buğday. Akşam 7 de yemleme yaptıktan bir saat sonra su verilmelidir. Kuşlarınızı günaşırı sabah saat 8:30 – 9:00 gibi uçurunuz. Yağmur yağdıktan sonraki gün uçmalarına izin vermem. Genellikle Mayıs başından ve Eylül sonlarına kadar uçurabiliriz. Bence uçuş için ideal olan: 28 C, mavi ve az bulutlu bir gökyüzüdür.
11- KUŞ KAYBETTİĞİNİZ ZAMANLAR OLURMU ?
Bazen, çok yükseldikleri zaman kolaylıkla kaybolabilirler. Şahin saldırılarında çok kolay
kaybolabilirler. 2005 yılında 18 güvercimi kaybettim, gerçi bu tam kaybolma değildi çünkü gökyüzünde şahinler sadece benim değil ve diğer yetiştiricilerin en büyük sorunudur. Bazı yetiştiricilerin 70-120 kadar kuş kaybettiklerini bilirim. Bu tür kayıpların doğru besleme ve yetiştirme yapılmadığı için olduğunu düşünüyorum.
12- ŞAHİN SORUNUNA KARŞI MACARİSTA’DA NELER YAPIYORSUNUZ
BU KADAR ÇOK KAYIBA KARŞI METHODLAR GELİŞTİRDİNİZ Mİ ?
Evet şahinlerle ilgili sorunumuz var. Burada şahinsiz tek bir uçuş bile olmuyor. Bugüne kadar çok güzel sonuçlar elde ettiğimiz kuşlar şahinlerin onları ürkütüp kaçırması nedeniyle uçup gittiler. Macaristan’da 14 güvercin bir arada 20 dakika boyunca uyumlu bir şekilde geri dönebilirse bu kuşlar değerlendirilmeye tabi tutulabilirler. Örneğin, 13 güvercin saat 12.30’da geri dönüp konuyor diyelim, eğer son 14. kuş 12.49’da geri dönerse bu değerlendirebilecek bir sonuçtur. Ancak, bu son kuş 12.51’de geri dönerse bu kabul edilemez ve değerlendirme dışı bir sonuç olacaktır. Bu bağlamda bir şahin kuşları rahatsız edince kuşlar 20 dakika içinde dönemeyeceklerdir. Şahinler çok sayıda güvercin yakalarlar ama işin kötüsü iyi türleri bizden daha iyi atırtedebilir ve seçebilirler. Yapacak bir şey yok bu gibi durumlarda. Benim “güzeller” diye adlandırdığım bir güvercin ailem var, onlar pek sık kaybolmazlar.
13- M.Y.U’NI NASIL SEÇERSİN İDEAL M.Y.U’NIN NASIL OLMASI GEREKTİĞİNİ DÜŞÜNÜYORSUNUZ?
Uçuş kalitesi en önemli noktadır. Çok iyi bir uçuşu tamamlamış bir güvercinin uçuş sonrası görünüşüne dikkat ederim. Hem çok iyi uçabilen ve aynı zamanda iyi görünümlü kuşları damızlık olarak üretirim.
14-GÜVERCİNLERİNİZİ KÜMESLERİNİ NASIL SEÇERSİNİZ?
1 Kümes damızlıklar için, 2 kümes uçucular için ve bir tanede yavrular için yapılmasını tavsiye ederim.
15-M.Y. U. KOLAYCA ELE ALINIR MI?
Evet kolayca ele alınır. Eğer yetiştirici tünek, yuva gibi yerlerde sakince yaklaştığı zaman bu kuşlar neden gerçek Macar Yüksek Uçucuları olduklarını kanıtlayacaklardır.
16-M.Y.U’NIN UÇMAYA BAŞLAMALARI NE KADAR ZAMAN ALIR? ÇOK UZUN SÜRER Mİ YA DA ÖZEL BİR İHTİMAM GÖSTERMEK GEREKİR Mİ? EVE DÖNÜŞ YOLUNU BULMA YETENEKLERİ NASILDIR?
Bu güvercinler çok çabuk öğrebildiklerinden yüksek uçmaya başlamaları da kısa zamanda olur. Eve dönüş yolunu bulma kabiliyetleri çok yüksektir. Bazı güvercinlerim kaybolduktan 2-3 ay sonra eve dönebilmektedirler. Birçok yetiştiriciden de aynı şeyleri duydum. Bu tür içindeki iyi güvercinler evlerine çok düşkündürler. Yalnızca kötü cins güvercinler evlerine geri dönmezler, tabiki şahinler onları yakalamadıkça.
17-ÜREMELERİ NASILDIR VE YAVRULARINA NASIL BAKARLAR ?
Kesinlikle çok iyi damızlık olabilirler. Sağlıkları ve beslenmeleri iyi olduğu sürece çok iyi yavru verip bakarlar. M.Y.U. ailelerine düşkündürler.
18-KAÇ GÜVERCİNİ BİR ARADA UÇURMAYI TAVSİYE EDERSİNİZ, DEĞİŞİK YÜKSEKLİKLERDE UÇTUKLARINI NASIL ÖLÇÜYORSUNUZ, BİR ÖLÇÜNÜZ VAR MI ?
En az 16 tane, bence bu rakam en iyisidir. En çok ise size bağlı; istediğiniz kadar uçarabilirsiniz . 60-80güvercinlik bir filoda 1 takım çok kısa zamanda bulut olabilir. Ne zaman 90 civarı uçan kocaman takım görsem bu soluk kesici durumdur. Burada iki önemli nokta vardır: Yükseklik: Birincisi görünemeyecek kadar yüksek mesafelerdir; sanırım herkes filoyu yukarıda görememekle kastettiğimi anlayabilir. İkincisi ise uçuş yüksekliğidir: Bu, güvercinlerin grup olarak görülebildiği ancak sayılamadığı ya da kanat kareketlerinin seçilemediği yüksekliktir. Tabiki bütün bu gözlemlerimizi çıplak gözle yapmaktayız.
19- MYU GENELLİKLE YALNIZ MI UÇURULURLAR? DİĞER IRKLARLA KARIŞIK UÇURULABİLİRLER Mİ?
Bir ırkı tek bir filo olarak uçururuz. Bazı zamanlarda 1-2 güvercinin diğer ırkın filosuna geçtiği olabilmektedir; bu tür kuşları işaretli güvercin olarak belirleriz.
20-GÜNÜMÜZDE MACARİSTANDAKİ YETİŞTİRİCİLİK HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİNİZ NELERDİR? GENÇ NESİLİN YETİŞTİRİCİLEĞE BAKIŞ AÇISINI VE GELECEĞİ NASIL DEĞERLENDİRİYORSUNUZ ?
Avrupa çapında bir yarışma düzenleyeceğiz. Günümüzde bir çok genç disco, eğlence ya da bilgisayarda oyun oynamayı tercih ediyor. Bence bu sorun tüm dünyada var. Ancak hala atalarının başlattığı yerden devam edebilen bazı genç yetiştiriciler bulunmakta.
Kaynak:
http://www.guvercinbirligi.com/tgybforu ... =66&t=5303
))
