Hatay güvercin dili

HATAY’LIYAK BABOŞ...
Akdeniz bölgesinde güvercin denilince ilk akla gelen yer HATAY ili KIRIKHAN ve İSKENDERUN ilçeleridir. Bir çok kültürü içinde barındıran memleketimiz aynı zamanda bir güvercin cenneti olarak da anılır. Her ne kadar (diğer şehirlere nazaran) taklacı cinsine pek önem verilmese de memleketimizde çok çeşitli adı duyulmamış diğer kuşlardan da vardır... KUŞÇULUĞUMUZLA FARKLIYIZ...Akdeniz bölgesinde güvercin denilince ilk akla gelen yerlerden birisi de HATAY ili KIRIKHAN ilçesidir. Bir çok kültürü içinde barındıran memleketimiz aynı zamanda bir güvercin cenneti olarak ta anılır. Her ne kadar (diğer şehirlere nazaran) taklacı cinsine pek önem verilmese de memleketimizde çok çeşitli adı duyulmamış diğer kuşlardan da vardır. Memleketimizde güvercin besleyen arkadaşlarımıza “KUŞÇU”, güvercine de “KUŞ” deriz kısaca. Fakat ger kuş besleyen arkadaşımız “kuşçu” ünvanıyla anılmaz. Öncelikle iyi bir damı (kümesin bulunduğu yer), çok çeşitli pahalı güvercinleri ve de tanınmış bir lakabı olmalıdır. Her kuşçu arkadaşımızın mutlaka bir lakabı vardır. Aklımda kalanlardan bazılarını söyleyeyim; BAŞKAN, JİLET, CORÇ, HACİ, BANKACI, GÖZLÜK SİNAN, HATAYLI, NURDOĞAN, BONCUK, SAVCI (amcamın oğlu)... gibi. Genellikle bu lakapların bazıları argo olduğu için (PİÇ RIZA gibi) kuşçu arkadaşlarımızın yüzüne karşı söylenmez. Bu arkadaşlarımız kuşların hastalıklarını iyileştirmekte olsun kuşları filelemekte olsun (yakalamakta) olsun ustadırlar. Kuşçuların en önemli özelliği ise kendisini 2 kilometre çapında uçan bir kuşun cinsini bilmesidir. Böylelikle bir kuşçu kuşlarının içinde hangi kuşun garip (yabancı) olduğunu kolaylıkla anlayabilir. Çoğu kuşçu arkadaşlarımızın arasında dostluğun ve beraberliğin getirdiği hoş bir olay olan ALIP-VERMECE olayı vardır. Bu olay iki kuşçu arasında olur. Alıp-vermeceli iki kuşçudan birinin kuşu diğer kuşçunun damına konduğu halde o kuş korkutularak geri gönderilir. Eğer damın sahibi olan kuşçumuz kuşu tanımayıp ta yanlışlıkla tutarsa diğer kuşçu birini gönderip kuşu salmasını rica eder kuşçumuzda özür dileyip derhal salar. Bu olay dostluk çerçevesinde sürüp gider.
KAHVE VE PAZARLARIMIZ Kuşçularımızın bir araya gelip sohbet ettikleri, kuş alım-satımı yaptıkları yerlerde vardı memleketimizde. Bunların en önemlisi kahve ve pazarlarımızdır. Sadece İSKENDERUN VE KIRIKHAN ilçelerinde 20 den fazla kuş kahvesi vardır. Ayrıca Kırıkhan’ımız da çarşamba günleri Antakya’da Perşembe günleri kuş pazarları vardır. Bu Pazar halka açık olup güvercin beseleyen beslemeyen bir kişinin gelip ziyaret edebileceği, kuşların fiyatları hakkında bilgi alabilecekleri ve de değişik kuş cinslerini tanıyabileceği bir mekandır. Kahveye belirli (çalıntı olmayan), sağlıklı ve nadir kuşlar gelir. Dolayısıyla kuşçularımızın gittikleri yerler çoğunlukla kahvelerdir. Pazara is her türlü kuş gelir. KÜMES PATLAMASI
Kuşçularımızın en kıl oldukları nokta kümes patlamasıdır. (kuşlarının çalınmasıdır) Eğer bir hırsız bir kuşçunun kuşlarına kafayı takmışsa ne yapar ne eder o kuşları kaldırır. (çalar) Samimiyetimle söylüyorum eğer o kişi gelip o kuşu istese (yavuz ve yavrulu kuşları hariç) inanın ki verir. Ama o kişide bu olay alışanlık hane gelmişse ne gelir elden. Çok şükür Allah’ıma son 1 senedir kuş hırsızlığı minimum seviyeye indi. Şimdi yok denecek kadar az. Ama yinede kuşçularımız tedbiri elden bırakmıyor. ÜNLÜ BİR KUŞÇUMUZ
Kırıkhan’ımızın en ünlü kuşçularından birisi de İBRAHİM BAYAR'dır. Namı diğer BAŞKAN. Kendisinin 1000 e yakın güvercini, 100 den fazla güvercin cinsi, 4 ü hazır 1 i yapılmakta olan kümesi, 6 tane filesi 2 tane de ağı vardır. Yıllarını kuşa vermiş olan başkan bu işin ustası denebilecek kişilerden birisidir. Kuşçuluğu 20 yaşından beri BAŞKAN şimdi emekli bir sendika başkanıdır. Bu işi hiçbir maddiyat gözetmeksizin yapmaktadır. Kuşların hastalıklarıyla yakından ilgilenir temizlikleriyle uğraşır. Oğlu da kendi gibi kuş düşkünüdür. Sırf kuşlar hakkında (hani derler ya) ilim irfan sahibi olmak için veterinerlik mesleğini seçmiştir. şimdi MUSTAFA KEMAL ÜNİVERSİTESİ' nde veterinerlik fakültesinde okumakta. Nedeyim allah hayırlısını versin. Bir gün bu uğraştan nasıl zevk alıyorsun sorusuna Başkan; “Bu bir hastalıktır kansere benzer siz zamanında bir kuşçunun anlattıklarından etkilendiyseniz eğer birazda içinizde varsa o virüsü almışsınız demektir. Ve bu da aynı kanser gibi ölene kadar devam eder. Siz ne kadar kuşçuluğu bıraksanız da o sizi bırakmaz.” cevabını veriyor ve ekliyor; “ZATEN BEN BUNUN İÇİN BU İŞİ SEVİYORUM YA..”
KUŞ SÖZLÜĞÜ
Memleketimizde kuşçularımız arasında pek çok deyim ve söz kullanılır. Bu sözlerin en büyük faydası kuş cinsinin daha net belirtilmesidir. Bunlardan bazıları şunlardır:
PAYAM: Kuşun gözlerinin hemen altlarında ve ensesinde bulunan ; siyah , mavi ve beyaz olan lekelere denir.
PAYAMI BULUNAN BAZI KUŞLAR: Güllü , Çakçırlı , Fitilli , Şami...
KEPEZ: Kuşun kafasının tam arkasında bulunan , ensesini tamamen örten tüylerin havaya kalkarak bir tür perçem şeklini oluşturmuş şeklidir. Genellikle kuşun rengiyle aynı olur. Her kuşta bulunabilir.
AK: Kuşun gagasının üst tarafın sonundan başlayarak ta ensesine kadar uzanan beyaz lekedir. Rengi beyazdır.
AKI BULUNAN KUŞLAR: Müsevvet
GÜL: Kuşun göğsünde tüylerin havaya kalkarak açılmış şeklidir. Kuşun rengiyle aynı renktedir.
GÜLÜ BULUNAN KUŞLARDAN BAZILARI: Güllü , Urfalı.
ÇORAP (PATİK , PAÇA): Kuşun ayağında bulunan ayağını tamamen örtmüş tüylerdir. Kuşun renginden farklı renkte bulunabilir. Uzunluğu 20 cm yi bulabilir.
ÇORABI BULUNAN BAZI KUŞLAR: Taklacı ve diğer nadide kuşlar.
FİLYE: Kuşun tam olarak gagasının üstünde bulunan gözlerinin önüne kadar açılmış tüylerdir. Genellikle kuşla aynı renkte bulunur. Nadide kuşlarda ayrı renkte olabilir.
FİLYESİ BULUNAN BAZI KUŞLAR: Taklacı , Çakçırlı...
KAPAK: Kuyruğuyla ünlü olan kuşların kuyruğunun altında bulunan ve kuyruğuna şekil veren uzun tüylerdir. Kuşun kuyruğunun rengiyle aynı olmak zorundadır.
KAPAĞI BULUNAN KUŞLAR: Gümüşler , Kırkkuyruklar , Rakkaslar...
FİTİL : Kuşun kanatlarının üzerine saçılmış kıvrılmış şeklinde olan tüylerdir. Kuşun rengiyle aynıdır. Bu özellik Fitilli kuşuna hastır