KUŞLARDA TÜY YAPISI

TÜY YAPISI
Tüy Kuş tüyleri karmaşık bir yapıdadır. Keratinleşmiş deri hücrelerinden oluşur. Kanat ve kuyrukta yer alan büyük tüyler (telekler) uçmaya yarar. Vücudu, bir kiremit örtüsü gibi kaplayan dış tüyler ıslanmaktan korur, alttaki ince ve yumuşak tüyler ise vücut ısısının kaybını önler.
Bir kuş tüyü, tüy ekseni ve tüy bayrağından oluşur. Tüy ekseni içi boş ve yuvarlak oyan tüy kökü ile içi ilik dolu dört köşeli tüy gövdesinden ibarettir. Tüy bayrağı ise gövdeden çıkan dallardan, bu dallardan çıkan yan dallardan ve bunların üzerindeki ucu çengel gibi küçük dalcıklardan oluşur. Bu çengelli dalcıklar, üzerinde çengelli dalcık bulunmayan yan dalları kavrayarak tüylerin dik durmasını sağlar

Tüyler eksen ve bayrak kısımlarına göre üç gruba ayrılır:

Telekler Büyük ve uzun tüylerdir. Yan dalcıkları çengellidir ve bu tüyler dik dururlar. Telekler kuş vücudunun belli bölgelerinden çıkarlar. Bu bölgelerin dışında kalan kısımlar ya tamamen çıplak veya hav tüyleri ile örtülüdür. Telekler de; uçma telekleri, kuyruk telekleri ve örtü telekleri olmak üzere üç çeşittir. Telekler çeşitli renklerde olabilirler.

Uçma telekleri
Kanat şekline dönüşen ön ekstremitenin el ve alt kol kısmında bulunur. Genellikle 10 tane el uçma teleği (esas uçma tüyü) kanat ucundan bilek eklemine kadar sıralanır. Daha küçük olan alt kol uçma telekleri (ikinci derece uçma tüyleri) bilek ekseninden dirseğe kadar sıralanır ve sayıları değişiktir. Tüylerin uzunluklarına ve bayrak şekillerine göre kanatlar sivri veya küt bir görünüm alırlar.

Kuyruk telekleri
Kuyruktaki büyük tüylerdir. Uçarken dümen görevini yaparlar. Sayıları genellikle 12dir. Bazı türlerde 10, bazılarında 20ye kadar, hatta bazılarında daha fazla da olabilir. Kuyruk telekleri son kuyruk omuruna bağlanmıştır. Buradaki kasların hareketiyle yelpaze gibi açılabilir, aşağı ve yukarı hareket edebilir. Çok değişik şekillerde olan kuyruk tüyleri bazı türlerde körelmiştir. (Yumurta piçi) Kuyruk teleklerinin uzunluk ve yapılarına göre basamaklı, kama şekilli yuvarlak, dört köşe, girintili ve çatallı kuyruk şekillerine rastlanır.

Örtü telekleri
Uçma tüylerinin ve kuyruğun dibinde kiremit gibi dizilmiş kısa tüylerdir. Kanatların üst ve alt taraflarında birkaç sıra örtü tüyü bulunur. Üsttekilere kanat üstü örtü tüyler, alttakilere kanat altı örtü tüyleri denir. Uçma teleklerine en yakın olan örtü tüyleri en büyükleridir, bunlar da el ve kol örtü tüyleri adını alırlar. Vücudun diğer bölümleri de çeşitli büyüklükteki örtü tüyleri ile kaplıdır.
Kuyruk şekilleri
Düz kuyruk, yuvarlak kuyruk , kama kuyruk, basamaklı kuyruk, girintili kuyruk, çatal kuyruk.
Hav tüyleri Yan dalları üzerinde kanca gibi çıkıntıları bulunmadığı için bu tüyler dik durmazlar, yumuşak ve gevşek bir haldedirler. Bu tüylerin gövde kısmı da genellikle ince ve zayıftır. Bazen tüy gövdesi körelmiş olup tüy dallarının hepsi tüy kökünden birbirine çok yakın olarak çıkarlar. Hav tüyleri teleklerinin altında yer alır ve kuşun vücut ısısını korumaya yararlar. Renkleri genellikle beyaz veya gridir.Isı yalıtımında görevlidirler. Göğüs ve karın kısmında bol bulunurlar. Yavru kuşların vücutlarında da genellikle hav tüyleri bulunur.
Kıl tüyleri Eksenleri uzun ve incedir. Bayrak kısımları körelmiştir. Telek tüyleri arasında dağınık olarak bulunur. Gaga dibinde yer alanlar bazen kalın ve sert sakal veya bıyık kılları haline dönüşürler.Tavus kuşlarının gösterişli kuyruk tüyleri de kıl tüylerdir.
Bunlardan başka, süs telek ve tüyleri, pudra tüyleri ve deve kuşlarındaki büyük tüyler gibi değişik tüy tipleri de bulunur. Kuşlarda yaşa, mevsime, eşeye ve üreme dönemine göre değişik tüy örtüleri görülebilir. Kuluçkaya yatma öncesinde de, vücut sıcaklığının yumurtaya daha etkin bir şekilde iletilebilmesi için, karın bölgesindeki tüylerin bir kısmı dökülür.

Ünlü ornitolog (kuş bilimci) Alan Feduccia, tüylerdeki tasarımı şöyle tarif eder:

"Tüyler hafif, dayanıklı, aerodinamik bir şekle sahip, kıllar ve çengellerden oluşan detaylı bir yapıya sahiptirler. Bu da onları su geçirmez yapar ve gagayla yapılan kısa süreli bir düzeltme, düzleşmiş tüyü tamamen anatomik şekle tekrar sokabilir."
Tüydeki mikroskobik kanca sistemi
İrice bir kuşun tek bir uçuş tüyünde bulunan kılların sayısı 1.000.000’u bulabilir.Alttaki resimde, kıllar üzerinde bulunan minik kancaların 20,000 defa büyütülmüş resmini görüyorsunuz.6 Bu kancaların sahip oldukları tasarım sayesinde, kıllar zorlandıklarında birbirinden ayrılabilirler ve böylelikle kuşun kanat ve tüylerinin sert rüzgarda zarar görmesini önlemiş olurlar
Tüydeki mikroskobik kanca sistemi
Tüycükler ve Çengeller
Eğer bir kuş tüyünü mikroskop altına alır ve incelersek, karşımıza olağanüstü bir tasarım çıkar. Tüylerin ortasında hepimizin bildiği uzun ve sert bir boru vardır. Bu borunun her iki tarafından yüzlerce tüy çıkar.
Boyları ve yumuşaklıkları farklı olan bu tüyler kuşa aerodinamik özellik kazandırır. Ancak daha da ilginç olanı,
bu tüylerin herbirinin üzerinde de, "tüycük" denilen ve gözle görülemeyecek kadar küçük olan çok daha küçük tüylerin bulunmasıdır. Bu tüycüklerin üzerinde ise "çengel" adı verilen minik kancalar vardır. Bu kancalar sayesinde her tüycük birbirine sanki bir fermuar gibi tutunur. Bu muhteşem yaratılışı daha yakından görmek için turna kuşunun tüylerinin yalnızca birisini ele alalım. Bu tek tüyün üzerinde, tüy borusunun her iki yanında uzanan 650 tane incecik tüy vardır. Bunların her birinde ise 600 adet karşılıklı tüycük bulunur. Bu tüycüklerin her biri ise, 390 tane çengelle birbirlerine bağlanır. Çengeller bir fermuarın iki tarafı gibi birbirine kenetlenmiştir. Birbirine çengellerle kenetlenen tüycükler, o kadar bitişiktir ki, duman üflendiği takdirde bile aralarından geçemez. Çengeller herhangi bir şekilde birbirinden ayrılırsa, kuşun bir silkinmesi veya daha ağır hallerde gagasıyla tüylerini düzeltmesi tüylerin eski haline dönmesi için yeterlidir.
Kuşlar hayatlarını devam ettirebilmek için tüylerini daima temiz, bakımlı ve her an kullanıma hazır tutmak zorundadır. Tüylerin bakımı için kuyruklarının dibinde bulunan yağ keselerini kullanır. Gagalarıyla bu yağdan bir miktar alarak, tüylerini temizler ve parlatır. Bu yağ, yüzücü kuşlarda, suyun içinde veya yağmur altındayken suyun deriye ulaşmasına engel olur.
Dahası kuşlar tüylerini kabartarak, soğuk havalarda vücut ısılarının düşmesini engeller. Sıcak havalarda ise tüylerini vücutlarına yapıştırarak, vücutlarının serin kalmasını sağlar.
Deride oluşan boş silindir yapı, tüylerin çıkış noktasıdır. 2-3 saatlik bir yavru kuş öncelikle ısıtıcı tüylere sahiptir.

??