Tweety
Moderatör
Tanımı
Diğer patkalardan kafasından geriye uzanan tepeliği sayesinde kolayca ayırt edilebilir. Erkeklerin eklips döneminde ve dişilerde bu tepelik kısa ve daha az belirgindir. Uçarken kanat bandı, karnı ve kanat altı dışında tamamen siyahtır.
Erkek bireyinde kursak bölgesi ve sırt tarafı siyah, baş ve boyun ile sırtın ön kısmı siyaha yakın koyu kahverengi, vücudun yanları ve karın bölgesi kar beyazıdır. Başta arkaya ve aşağıya doğru sarkan tüylerin oluşturduğu bir tepelik yer alır. Tepeliklerinin olması ve bu beyazlık tanınmalarında büyük kolaylık oluşturur.
Dişi bireyde genel renk soluk kahverengidir. Tepelikteki tüyler daha kısa, yanlardaki beyaz ise kirli renktedir. Dişileri karabaş patka (Aythya marila) dişisiyle karıştırılabilir; ancak kafa yapısı, gaga rengi ve büyüklük gibi kriterlerle bu kuştan ayırt edilebilir.
Her iki bireyde de gaga uçları siyah, gaganın diğer kısımları ile ayakları mavimsi renkli, göz rengi erkek bireyde portakal sarısı, dişi bireyde ise normal sarı renklidir.
TAKSONOMİ
ALEM Animalia Hayvanlar
ŞUBE Chordate Omurgalılar
SINIF Aves Kuşlar
TAKIM Anserıformes Kazsılar
FAMİLYA Anatıdae Ördekgiller
ALT FAMİLYA Anatinae
CİNS Aythya
BİNOMİNAL AD Aythya fuligula (Linnaeus, 1758)
Habitatı
Sulak karasal alanlardan, tatlısu ve deniz kenarlarına kadar farklılık göster alanları tercih eden tür yerleşim alan tercihi yoğun vejetasyona sahip göller ve sazlıklar, alçak arazilerdeki gölleri, tundra göletleri, düşük debili akarsulardır. Türün, Avrupa’da parklardaki yapay havuzları da yaşam alanı olarak tercih ettiği görülmüştür.
Yerleşik türler dışında göçmen nüfuslar genellikle aynı bölgeye, üreme amacıyla, nisan sonunda çift veya birey olarak gruplar halinde gelirler.
Yuvaları su içerisinde yüzen bitki örtüsü ve küçük adacıklarda yer alan çalıların altı veya martı ve sumru kolonilerinin bulunduğu alanlarda ki uzun çimenlikler arasındaki küçük bir alan üzerinde acele ile hazırlanmış yerlerdir.
Yuvalar genellikle suya 20,00 m mesafede iken bu uzaklık 150 m ye kadar çıkabilir. Farklı türlerle (martı veya sumru kolonilerinin içinde 2 – 3 m aralıklarda) kendi türlerinden ise 7 – 11 m aralıklarla aynı bölgede komşu yuvalar kurulabilir.
İngiltere'de sucul bitki örtüsünün yoksun ama oligocheates ve diğer kirlilik toleranslı organizmaların yüksek yoğunluklara sahip kanalizasyon ile ağır kirli sularda beslendiği belirlenmiş olup bu nedenle rıhtım su kalitesini iyileştirmek için projeler geliştirildiği bildirilmiştir.
Yayılışı
Yaygın olarak Avrupa kuşu olan Tepeli Patka yurdumuzda göçmen kuşlar konumundadır.
Genel yaılım olarak Avrupa, Orta-Kuzey Asya ile Ortadoğu’ya uzanan geniş bir yayılış alanına sahiptir. Kimi Afrika ülkelerinde ise tesadüfi ılarak bulunurlar. Türkiye’de kış konuğu olarak izlenmektedir.
Göçmen kuşlar sınıfında yer alan tür üreme ve/veya kışı geçirmek amacıyla Asya, Orta Doğu, Amerika Birleşik Devletleri, Kanada ve tesadüfi olarak da bazı Afrika ülkelerine göç ederek yayılım gösterirler.
Beslenme
Hem bitkisel ve hayvansal kökenli gıda ile beslenen (Omnivore) tür için beslenmede öncelikli olarak yumuşakçalar (özellikle Mytillus ve Cardium sp.), gastropod ve zebra midyeler (dreissena polimorf) gibi kabuklular ve su böcekler yanı sıra tahıl ve tohum ve su bitkilerinin vejetatif parçaları yer alır. Beslenme çeşitliliği içerisinde bitki kökleri, küçük amfibiler, balıklar, sucul böcekler, salyangozlar vb. yer alır.
Üreme dönemi beslenme: Yeni nesillerin belenebilmesi amacıyla besin açısından zengin ve yoğun bir bitki popülasyonu destekleyen göl veya diğer bir sulak alanların 3,00 – 5,00 m derinlikte olan kesimleri tercih edilir. Bu sezon boyunca büyük tatlı su gölleri, göletler ve geniş yavaş akan akarsuların sessiz alanları üzerinde yer alırlar.
Üreme dışı beslenme: Büyük tatlı su gölleri ve tuzlu lagünler ile korunaklı kıyı yerleri, tuzlu iç denizler, gelgit koyları ve nehir ağızlarında beslenirler.
Biyolojisi
Genel olarak 1 yaşında üreyebilir hale gelirler.
Dişiler kuluçkaya 8 - 11 adet yumurta bırakır, ortalama kuluçka süresi 25 gün olup, türlerin tüylenmeleri 45 – 50 gün içerisinde gerçekleşir.
Göçü
Göçmen tür yerleşik olarak batı Avrupada iken kışlama amacıyla Orta Doğu, güney Asya ile tesadüfi olarak Afrikanın bazı bölgelerinde gözlenirken üreme amacıyla özellikle batı Avrupa – Asya’ya göç etmektedir. Ülkemizde kış konukları olarak bulunur.
Popülasyonu
Tepeli Patkanın batı Avrupa – Asya üzerindeki 5 milyon km2 ile üreme alanından alınan verilere göre (kaynak;
Davranışları
Tüm patka türleriyle ortak özelliği dalarak beslenmesidir. Suda otururken kuyruk tüyleri suya paraleldir.
Dalmaları diğer ördeklere nazaran daha sakin olan Tepeli Patka’nın yüzer hali sırasında kuyrukları aşağı yukarı tam su düzeyinde bulunur.
Türkiye'de kuluçka zamanı durgun ve ağır akan sularda, göç zamanı ise donmayan bütün tatlı sularda görülürler. Don olayında ise denizi tercih ederler. Hayvansal ve bitkisel besinlerle beslenen tür 6,00 m derinliğe kadar dalıp besin aradıkları görülmüştür.
Kuluçka döneminde erkek birey haziran sonu - eylül başı arasında (yavrular 3 - 4 haftalık oluncaya kadar) uçuş tüy döker, dişiler ise bundan 1 - 2 ay sonra uçuş tüylerini dökererek nöbeti devralırlar. Böylece tüy dökme zamanlaması farkı olması nedeniyle cinsiyetlerin ayrışması eylül ayında gerçekleşir. Kış boyunca son derece sokulgan ve birkaç bin bireylerden oluşan türün geri dönüşü şubat ayında gerçekleşir.
Diğer patkalardan kafasından geriye uzanan tepeliği sayesinde kolayca ayırt edilebilir. Erkeklerin eklips döneminde ve dişilerde bu tepelik kısa ve daha az belirgindir. Uçarken kanat bandı, karnı ve kanat altı dışında tamamen siyahtır.
Erkek bireyinde kursak bölgesi ve sırt tarafı siyah, baş ve boyun ile sırtın ön kısmı siyaha yakın koyu kahverengi, vücudun yanları ve karın bölgesi kar beyazıdır. Başta arkaya ve aşağıya doğru sarkan tüylerin oluşturduğu bir tepelik yer alır. Tepeliklerinin olması ve bu beyazlık tanınmalarında büyük kolaylık oluşturur.
Dişi bireyde genel renk soluk kahverengidir. Tepelikteki tüyler daha kısa, yanlardaki beyaz ise kirli renktedir. Dişileri karabaş patka (Aythya marila) dişisiyle karıştırılabilir; ancak kafa yapısı, gaga rengi ve büyüklük gibi kriterlerle bu kuştan ayırt edilebilir.
Her iki bireyde de gaga uçları siyah, gaganın diğer kısımları ile ayakları mavimsi renkli, göz rengi erkek bireyde portakal sarısı, dişi bireyde ise normal sarı renklidir.
TAKSONOMİ
ALEM Animalia Hayvanlar
ŞUBE Chordate Omurgalılar
SINIF Aves Kuşlar
TAKIM Anserıformes Kazsılar
FAMİLYA Anatıdae Ördekgiller
ALT FAMİLYA Anatinae
CİNS Aythya
BİNOMİNAL AD Aythya fuligula (Linnaeus, 1758)
Habitatı
Sulak karasal alanlardan, tatlısu ve deniz kenarlarına kadar farklılık göster alanları tercih eden tür yerleşim alan tercihi yoğun vejetasyona sahip göller ve sazlıklar, alçak arazilerdeki gölleri, tundra göletleri, düşük debili akarsulardır. Türün, Avrupa’da parklardaki yapay havuzları da yaşam alanı olarak tercih ettiği görülmüştür.
Yerleşik türler dışında göçmen nüfuslar genellikle aynı bölgeye, üreme amacıyla, nisan sonunda çift veya birey olarak gruplar halinde gelirler.
Yuvaları su içerisinde yüzen bitki örtüsü ve küçük adacıklarda yer alan çalıların altı veya martı ve sumru kolonilerinin bulunduğu alanlarda ki uzun çimenlikler arasındaki küçük bir alan üzerinde acele ile hazırlanmış yerlerdir.
Yuvalar genellikle suya 20,00 m mesafede iken bu uzaklık 150 m ye kadar çıkabilir. Farklı türlerle (martı veya sumru kolonilerinin içinde 2 – 3 m aralıklarda) kendi türlerinden ise 7 – 11 m aralıklarla aynı bölgede komşu yuvalar kurulabilir.
İngiltere'de sucul bitki örtüsünün yoksun ama oligocheates ve diğer kirlilik toleranslı organizmaların yüksek yoğunluklara sahip kanalizasyon ile ağır kirli sularda beslendiği belirlenmiş olup bu nedenle rıhtım su kalitesini iyileştirmek için projeler geliştirildiği bildirilmiştir.
Yayılışı
Yaygın olarak Avrupa kuşu olan Tepeli Patka yurdumuzda göçmen kuşlar konumundadır.
Genel yaılım olarak Avrupa, Orta-Kuzey Asya ile Ortadoğu’ya uzanan geniş bir yayılış alanına sahiptir. Kimi Afrika ülkelerinde ise tesadüfi ılarak bulunurlar. Türkiye’de kış konuğu olarak izlenmektedir.
Göçmen kuşlar sınıfında yer alan tür üreme ve/veya kışı geçirmek amacıyla Asya, Orta Doğu, Amerika Birleşik Devletleri, Kanada ve tesadüfi olarak da bazı Afrika ülkelerine göç ederek yayılım gösterirler.
Beslenme
Hem bitkisel ve hayvansal kökenli gıda ile beslenen (Omnivore) tür için beslenmede öncelikli olarak yumuşakçalar (özellikle Mytillus ve Cardium sp.), gastropod ve zebra midyeler (dreissena polimorf) gibi kabuklular ve su böcekler yanı sıra tahıl ve tohum ve su bitkilerinin vejetatif parçaları yer alır. Beslenme çeşitliliği içerisinde bitki kökleri, küçük amfibiler, balıklar, sucul böcekler, salyangozlar vb. yer alır.
Üreme dönemi beslenme: Yeni nesillerin belenebilmesi amacıyla besin açısından zengin ve yoğun bir bitki popülasyonu destekleyen göl veya diğer bir sulak alanların 3,00 – 5,00 m derinlikte olan kesimleri tercih edilir. Bu sezon boyunca büyük tatlı su gölleri, göletler ve geniş yavaş akan akarsuların sessiz alanları üzerinde yer alırlar.
Üreme dışı beslenme: Büyük tatlı su gölleri ve tuzlu lagünler ile korunaklı kıyı yerleri, tuzlu iç denizler, gelgit koyları ve nehir ağızlarında beslenirler.
Biyolojisi
Genel olarak 1 yaşında üreyebilir hale gelirler.
Dişiler kuluçkaya 8 - 11 adet yumurta bırakır, ortalama kuluçka süresi 25 gün olup, türlerin tüylenmeleri 45 – 50 gün içerisinde gerçekleşir.
Göçü
Göçmen tür yerleşik olarak batı Avrupada iken kışlama amacıyla Orta Doğu, güney Asya ile tesadüfi olarak Afrikanın bazı bölgelerinde gözlenirken üreme amacıyla özellikle batı Avrupa – Asya’ya göç etmektedir. Ülkemizde kış konukları olarak bulunur.
Popülasyonu
Tepeli Patkanın batı Avrupa – Asya üzerindeki 5 milyon km2 ile üreme alanından alınan verilere göre (kaynak;
Linkleri sadece kayıtlı üyelerimiz görebilir.
) yalnız Avrupa üzerinde 1970 – 1990 yıllık döneminde 730 000 den fazla çift olarak bildirilen türün nesli güvenli nitelikte iken 1990 – 2000 yılları arasındaki verilerde (özellikle kuzey ve doğu Avrupa ile Finlandiya – Rusya aralığında) % 10 dan fazla azalması ile Avrupa için geçici azalan niteliğe dönmüştür. Dünya nüfusu olan 2 600 000 – 2 900 000 bireyden en büyük nüfus 10,000-100,000 üreme çifti ve 1,000-10,000 kışlama bireyi olarak Çin üzerinde iken ülkemizde 2001 gözlemlerinde çift tür adedi 100 – 200 olarak gösterilmiştir.Davranışları
Tüm patka türleriyle ortak özelliği dalarak beslenmesidir. Suda otururken kuyruk tüyleri suya paraleldir.
Dalmaları diğer ördeklere nazaran daha sakin olan Tepeli Patka’nın yüzer hali sırasında kuyrukları aşağı yukarı tam su düzeyinde bulunur.
Türkiye'de kuluçka zamanı durgun ve ağır akan sularda, göç zamanı ise donmayan bütün tatlı sularda görülürler. Don olayında ise denizi tercih ederler. Hayvansal ve bitkisel besinlerle beslenen tür 6,00 m derinliğe kadar dalıp besin aradıkları görülmüştür.
Kuluçka döneminde erkek birey haziran sonu - eylül başı arasında (yavrular 3 - 4 haftalık oluncaya kadar) uçuş tüy döker, dişiler ise bundan 1 - 2 ay sonra uçuş tüylerini dökererek nöbeti devralırlar. Böylece tüy dökme zamanlaması farkı olması nedeniyle cinsiyetlerin ayrışması eylül ayında gerçekleşir. Kış boyunca son derece sokulgan ve birkaç bin bireylerden oluşan türün geri dönüşü şubat ayında gerçekleşir.
