Tweety
Moderatör
Tanımı
Çizgili ötleğen diğer ötleğen türlerine göre daha iri bir görünüme sahiptir. Büyük kafası, güçlü gagası, uzun ve dolgun kuyruğu ile diğerlerinde ayırt edilmektedir. Gri ağırlıklı olmak üzere alt bölgesi krem beyaz-kahve renkli bir giyisiye sahiptir. Adına konu olan çizgileri yetişkin erkeklerde daha belirgin bir şekildedir. Yine yetişkin erkek bireylerde göz rengi belirgin düzeyde sarıdır.
Dişilerde ise durum daha farklıdır. Dişilerin renkleri erkeklere göre daha donuk ve soluk bir yapıdadır. Buna ilaveten çizgileri de daha belirsiz şekildedir. Göz renkleri de daha donuk sarıdır.
Gençlerde de ise çizgiler tamamen görülmeye bilir. Bu sebeple gençlerin boz ötleğenlerle karıştırılması mümkün olabilmektedir. Ancak ayırıcı olarak, çizgiler daha belirgin olmasa da kuyruk sokumunda yer alan çizgisel lekeler tanımda büyük rol üstlenir. Buna ilaveten iri olmaları, iri gaga ve başa sahip oluşları da diğer ötleğenlerden ayırt etmede yardımcı olmaktadır. Yarıca gençlerin kanat çizgileri soluktur. Yetişkinlerde bu çizgi/bant daha belirgin ve beyazdır.
Habitatı
Diğer ötleğenlere nazaran yaşamı sürdürdüğü yerler ormanlardır. Ancak buna karşın açık alan ve arazilerde bulunan çalılar ve kısa bitkili sahalarda da görüldüğü bilinmektedir.
Sık çalılar, böğürtlen öbekleri, düzlük alanlarda yer alan korunaklı ağaçlıklar, koruluklar, sık ormanlık alanlar, akarsu-dere kenarlarında bulunan gür çalılıklar gibi yerlerde gözlemlenmiş bunların yanı sırada park ve bahçe gibi yerleşim sahalarına yakın alanlarda da görüldüğü kayıtlarda yer almaktadır.
Çizgili ötleğenler kurak ve çorak arazileri sevmezler buna karşın tamamıyla bir orman kuşu da demek doğru olmayacaktır. Yaprak döken ormanlarda da gözlemlenmişlerdir. Yüksek ağaçların olduğu, yaklaşık 3 metre ve üzeri uzunluktaki ağaçların bulunduğu ormanlarda da görülmektedirler.
Özellikle bahar ve yaz dönemlerinde bolca meyve bulacağı kısa boylu ağaç ve çalıların olduğu yerlerde de rastlanmaktadırlar.
Yayılışı
Batı ve orta Palearktiğin ılıman zonlarındaki steplerde bulunurlar.
S. n. nisoria Avrupa ve Kuzey Anadoludan doğuda Ural dağlarının doğusuna kadarki bölge ve Kafkasya
S. n. merzbacheri Tien Şan dağlarından ve Kazakistanın doğusundan Moğolistana kadar.
Genelde orta enlemlerde ancak Rusyada 1500m ye kadar yüksekliklerde ürerler. Yurdumuzda Karadeniz bölgesindeki yüksek arazilerde ve dağlarda ürerler.
Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi öğretim elemanlarından olan Doç. Dr. Sabri ÜNAL'ın Yenice Fauna Raporu'na göre türün bölgede sıklıkla görüldüğü ifade edilmiştir.
Bunun yanı sıra ülkemizde, Antalya ilimizde yer alan Titreyengöl-Sorgun bölgelerinde de yayılım gösterdiği bilinmektedir. Samsun Kızılırmak - Cernek gölünde yapılan kuş halkalama çalışmaları sonucu ülkemizde düzenli görüldüğü sonucuna varılmıştır. Yarı kurak iklime sahip olan Kırşehir'de yapılan gözlem sonucu bölgede yaylım gösterdiğini söylemek mümkündür. Ayrıca tür, Niğde Üniversitesi’nin Merkez Yerleşkesi içerisinde bulunan Akkaya Göleti’ndeki kuş türleri arasında geçmektedir. Buna ilaveten doğu ve güney doğu illerimizde de gözlemlediği bilinmektedir.
Bafa gölü civarında yapılan araştırmalar neticesinde türün ürediği tespit edilmiştir. (Adü)
Doğudan batıya, ülkemizin çoğu noktasında yayılış gösterdiği kayıtlar sonucunda göz önüne sunulmakta.
Beslenme
Beslenme yelpazelerini oluşturan ana unsur böcekgillerdir. Özellikle üreme dönemlerinde protein ihtiyaçlarını karşılamak amaçlı böcekleri tercih ederler. Göç öncesi ve esnasında ise durum biraz daha değişir, böcekler yine yemek listelerinde yer alsa da küçük orman meyvelerinden de faydalanmaya başlarlar. Üvez, böğürtlenler, prunus (kiraz, şeftali, erik gibi meyveleri içeren cinstir), frenk üzümü, cehri, mürver, dutlar, adi alıç, fundagiller (yaban mersinleri), üzümler, incirler, davulga üzümleri, ve bazı küçük kuş üzümleri de bu esnada faydalandıkları besinler arasında sayılabilir.
Böceklerde sıklıkla tükettiği türler Curculionidae ve Chrysomelidae familyasındandır. Beslendikleri böcekler; yarım kanatlılar (Hemiptera), düz kanatlılar (orthopterans), zar kanatlılar (hymenopterans), kelebekler yani pulkanatlılar (lepidopterans), örümceğimsiler (arachnids), sinekler (Diptera), yusufçuklar (Odonata) ve salyangozlardır.
Yavruların yumurtadan çıkıp, uçuşlarına kadar geçen sürede yavruların beslenmesinde tırtıl ve küçük örümcekler büyük önem arz etmektedir. Ormanlarda dökülmüş yaprakların bulunduğu ayrıca çalıların altlarında yine böceksel besinleri arayarak ta zaman geçirirler.
Biyolojisi
Batı ve orta Avrupada Mayıs-Haziranda; Finlandiyada Haziranda ürer. Yuva genç çalılarda yapılır. Çanak şeklinde, bitki sapları, kökler, örümcek ağlarından oluşur, dış tabakası daha imce materyalden ve kıllardan yapılır. Yumurtalar oval, beyaz veya açık yeşil benekli hatta pembedir. Her iki cins te kuluçkaya yatar.
Çizgili ötleğen, son derece karmaşık ve olağan dışı bir üreme şekline sahiptir. Mayıs’tan Hazirana, bölgeci erkekler çiftleşecek dişileri ötüşleri, uçuş sırasındaki kanat sesleriyle ve gevşek bir yuva platformu kurarak, yanlarına çekerler. Dişi, yoğun dikenli bir çalı öbeği içine, erkeğin kurduğu gelişi güzel yuvadaki malzemeleri, daha ayrıntılı, fincan şeklinde bir yuva kurmaya yardımcı olması için kullanır. Çiftleşme gerçekleştikten sonra, dişi yuvaya 3 – 6 adet yumurta bırakır. Erkek kuş dişiyi yeni bir bölge edinmek ve yeni dişilerle çiftleşmek için terk edebilir. Ancak bazı erkekler ise dişiyi terk etmez, tek eşli olarak kalmayı tercih ederler. Böyle bir durumda, her iki kuşta kuluçka görevini yaklaşık 12 – 13 gün boyunca paylaşacaklardır. Her iki bireyde, 11 – 12 gün boyunca yavrulara berber bakarlar. Genç kuşlar yaklaşık üç hafta boyunca yetişkinlerle kalırlar. Yetişkin erkek kuşun birden fazla eşi olduğu durumda ise, dişi kuluçka ve besleme süresini yalnız başına üstlenmek zorundadır. Genç bireyler cinsel olgunluğa yaklaşık bir yılda ulaşmaktadır. Buna rağmen çizgili ötleğenler üçüncü yıllarına kadar da cinsel olgunluğa erişememiş olabilirler. Çizgili ötleğen genelde yere yakın çalılıklar veya uzun boylu ağaçların taban bölgelerindeki alanlarda gerek yerde veya uçuş esnasında böceklerle beslenir.
(del Hoyo, J., Elliott, A. and Sargatal, J. (2006) Handbook of the Birds of the World. Volume 11: Old World Flycatchers to Old World Warblers. Lynx Edicions, Barcelona.)
Göçü
Göçmendir, tüm nüfus yani her iki alttür de doğu Afrikada kışlar. Ana kışlama yerleri Kenya, Uganda, Tanzanya ve Sudandır.
Göçmen olan Çizgili ötleğen, Çin ve güney-doğu Moğolistan, Orta Asya üzerinden Orta Avrupa'ya uzanan geniş bir üreme yelpazesine sahiptir. Üreme sezonu dışında, tüm popülasyonlar güneye, doğu Afrika’ya, çoğunlukla Kenyada toplanarak, Güney Sudan yanı sıra doğu Uganda, kuzey Tanzanya ve mutemelen de Çad gibi yerlere göç ederler. (Kaynak: del Hoyo, J., Elliott, A. and Sargatal, J. (2006) Handbook of the Birds of the World. Volume 11: Old World Flycatchers to Old World Warblers. Lynx Edicions, Barcelona.)
Popülasyonu
Avrupada 160-650,000 çift olduğu tahmin edilmektedir.
Çizgili ötleğenler çok büyük bir nüfusa sahiptir ve bu nedenle nesli herhangi bir tehdit altında olduğu düşünülmemektedir. (Kaynak: BirdLife International (September, 2010)) Tür için bilinen büyük bir tehdit bulunmamaktadır. Doğu Baltık’ta son derece kuru geçen dönemin bir sonucu olarak türün kışlama alanlarında üreme popülâsyonunun soyu tükendiği düşünülmektedir. (Kaynak: Payevsky, V.A., Vysotsky, V.G. and Zelenova, N.P. (2003) Extinction of a barred warbler Sylvia nisoria population in eastern Baltic: long-term monitoring, demography, and biometry. Avian Ecology and Behaviour, 11: 89-105.)
Davranışları
Çizgili ötleğenler diğer ötleğen türlerine nazaran daha ürkek ve görülmesi zor olan bir türdür. Çoğunlukla çalıların altında böcekler ve kurtlarla beslendikleri için türü görmek zorlaşmaktadır. Saklanmayı seven, utangaç türlerdendir.
Çizgili ötleğen diğer ötleğen türlerine göre daha iri bir görünüme sahiptir. Büyük kafası, güçlü gagası, uzun ve dolgun kuyruğu ile diğerlerinde ayırt edilmektedir. Gri ağırlıklı olmak üzere alt bölgesi krem beyaz-kahve renkli bir giyisiye sahiptir. Adına konu olan çizgileri yetişkin erkeklerde daha belirgin bir şekildedir. Yine yetişkin erkek bireylerde göz rengi belirgin düzeyde sarıdır.
Dişilerde ise durum daha farklıdır. Dişilerin renkleri erkeklere göre daha donuk ve soluk bir yapıdadır. Buna ilaveten çizgileri de daha belirsiz şekildedir. Göz renkleri de daha donuk sarıdır.
Gençlerde de ise çizgiler tamamen görülmeye bilir. Bu sebeple gençlerin boz ötleğenlerle karıştırılması mümkün olabilmektedir. Ancak ayırıcı olarak, çizgiler daha belirgin olmasa da kuyruk sokumunda yer alan çizgisel lekeler tanımda büyük rol üstlenir. Buna ilaveten iri olmaları, iri gaga ve başa sahip oluşları da diğer ötleğenlerden ayırt etmede yardımcı olmaktadır. Yarıca gençlerin kanat çizgileri soluktur. Yetişkinlerde bu çizgi/bant daha belirgin ve beyazdır.
Habitatı
Diğer ötleğenlere nazaran yaşamı sürdürdüğü yerler ormanlardır. Ancak buna karşın açık alan ve arazilerde bulunan çalılar ve kısa bitkili sahalarda da görüldüğü bilinmektedir.
Sık çalılar, böğürtlen öbekleri, düzlük alanlarda yer alan korunaklı ağaçlıklar, koruluklar, sık ormanlık alanlar, akarsu-dere kenarlarında bulunan gür çalılıklar gibi yerlerde gözlemlenmiş bunların yanı sırada park ve bahçe gibi yerleşim sahalarına yakın alanlarda da görüldüğü kayıtlarda yer almaktadır.
Çizgili ötleğenler kurak ve çorak arazileri sevmezler buna karşın tamamıyla bir orman kuşu da demek doğru olmayacaktır. Yaprak döken ormanlarda da gözlemlenmişlerdir. Yüksek ağaçların olduğu, yaklaşık 3 metre ve üzeri uzunluktaki ağaçların bulunduğu ormanlarda da görülmektedirler.
Özellikle bahar ve yaz dönemlerinde bolca meyve bulacağı kısa boylu ağaç ve çalıların olduğu yerlerde de rastlanmaktadırlar.
Yayılışı
Batı ve orta Palearktiğin ılıman zonlarındaki steplerde bulunurlar.
S. n. nisoria Avrupa ve Kuzey Anadoludan doğuda Ural dağlarının doğusuna kadarki bölge ve Kafkasya
S. n. merzbacheri Tien Şan dağlarından ve Kazakistanın doğusundan Moğolistana kadar.
Genelde orta enlemlerde ancak Rusyada 1500m ye kadar yüksekliklerde ürerler. Yurdumuzda Karadeniz bölgesindeki yüksek arazilerde ve dağlarda ürerler.
Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi öğretim elemanlarından olan Doç. Dr. Sabri ÜNAL'ın Yenice Fauna Raporu'na göre türün bölgede sıklıkla görüldüğü ifade edilmiştir.
Bunun yanı sıra ülkemizde, Antalya ilimizde yer alan Titreyengöl-Sorgun bölgelerinde de yayılım gösterdiği bilinmektedir. Samsun Kızılırmak - Cernek gölünde yapılan kuş halkalama çalışmaları sonucu ülkemizde düzenli görüldüğü sonucuna varılmıştır. Yarı kurak iklime sahip olan Kırşehir'de yapılan gözlem sonucu bölgede yaylım gösterdiğini söylemek mümkündür. Ayrıca tür, Niğde Üniversitesi’nin Merkez Yerleşkesi içerisinde bulunan Akkaya Göleti’ndeki kuş türleri arasında geçmektedir. Buna ilaveten doğu ve güney doğu illerimizde de gözlemlediği bilinmektedir.
Bafa gölü civarında yapılan araştırmalar neticesinde türün ürediği tespit edilmiştir. (Adü)
Doğudan batıya, ülkemizin çoğu noktasında yayılış gösterdiği kayıtlar sonucunda göz önüne sunulmakta.
Beslenme
Beslenme yelpazelerini oluşturan ana unsur böcekgillerdir. Özellikle üreme dönemlerinde protein ihtiyaçlarını karşılamak amaçlı böcekleri tercih ederler. Göç öncesi ve esnasında ise durum biraz daha değişir, böcekler yine yemek listelerinde yer alsa da küçük orman meyvelerinden de faydalanmaya başlarlar. Üvez, böğürtlenler, prunus (kiraz, şeftali, erik gibi meyveleri içeren cinstir), frenk üzümü, cehri, mürver, dutlar, adi alıç, fundagiller (yaban mersinleri), üzümler, incirler, davulga üzümleri, ve bazı küçük kuş üzümleri de bu esnada faydalandıkları besinler arasında sayılabilir.
Böceklerde sıklıkla tükettiği türler Curculionidae ve Chrysomelidae familyasındandır. Beslendikleri böcekler; yarım kanatlılar (Hemiptera), düz kanatlılar (orthopterans), zar kanatlılar (hymenopterans), kelebekler yani pulkanatlılar (lepidopterans), örümceğimsiler (arachnids), sinekler (Diptera), yusufçuklar (Odonata) ve salyangozlardır.
Yavruların yumurtadan çıkıp, uçuşlarına kadar geçen sürede yavruların beslenmesinde tırtıl ve küçük örümcekler büyük önem arz etmektedir. Ormanlarda dökülmüş yaprakların bulunduğu ayrıca çalıların altlarında yine böceksel besinleri arayarak ta zaman geçirirler.
Biyolojisi
Batı ve orta Avrupada Mayıs-Haziranda; Finlandiyada Haziranda ürer. Yuva genç çalılarda yapılır. Çanak şeklinde, bitki sapları, kökler, örümcek ağlarından oluşur, dış tabakası daha imce materyalden ve kıllardan yapılır. Yumurtalar oval, beyaz veya açık yeşil benekli hatta pembedir. Her iki cins te kuluçkaya yatar.
Çizgili ötleğen, son derece karmaşık ve olağan dışı bir üreme şekline sahiptir. Mayıs’tan Hazirana, bölgeci erkekler çiftleşecek dişileri ötüşleri, uçuş sırasındaki kanat sesleriyle ve gevşek bir yuva platformu kurarak, yanlarına çekerler. Dişi, yoğun dikenli bir çalı öbeği içine, erkeğin kurduğu gelişi güzel yuvadaki malzemeleri, daha ayrıntılı, fincan şeklinde bir yuva kurmaya yardımcı olması için kullanır. Çiftleşme gerçekleştikten sonra, dişi yuvaya 3 – 6 adet yumurta bırakır. Erkek kuş dişiyi yeni bir bölge edinmek ve yeni dişilerle çiftleşmek için terk edebilir. Ancak bazı erkekler ise dişiyi terk etmez, tek eşli olarak kalmayı tercih ederler. Böyle bir durumda, her iki kuşta kuluçka görevini yaklaşık 12 – 13 gün boyunca paylaşacaklardır. Her iki bireyde, 11 – 12 gün boyunca yavrulara berber bakarlar. Genç kuşlar yaklaşık üç hafta boyunca yetişkinlerle kalırlar. Yetişkin erkek kuşun birden fazla eşi olduğu durumda ise, dişi kuluçka ve besleme süresini yalnız başına üstlenmek zorundadır. Genç bireyler cinsel olgunluğa yaklaşık bir yılda ulaşmaktadır. Buna rağmen çizgili ötleğenler üçüncü yıllarına kadar da cinsel olgunluğa erişememiş olabilirler. Çizgili ötleğen genelde yere yakın çalılıklar veya uzun boylu ağaçların taban bölgelerindeki alanlarda gerek yerde veya uçuş esnasında böceklerle beslenir.
(del Hoyo, J., Elliott, A. and Sargatal, J. (2006) Handbook of the Birds of the World. Volume 11: Old World Flycatchers to Old World Warblers. Lynx Edicions, Barcelona.)
Göçü
Göçmendir, tüm nüfus yani her iki alttür de doğu Afrikada kışlar. Ana kışlama yerleri Kenya, Uganda, Tanzanya ve Sudandır.
Göçmen olan Çizgili ötleğen, Çin ve güney-doğu Moğolistan, Orta Asya üzerinden Orta Avrupa'ya uzanan geniş bir üreme yelpazesine sahiptir. Üreme sezonu dışında, tüm popülasyonlar güneye, doğu Afrika’ya, çoğunlukla Kenyada toplanarak, Güney Sudan yanı sıra doğu Uganda, kuzey Tanzanya ve mutemelen de Çad gibi yerlere göç ederler. (Kaynak: del Hoyo, J., Elliott, A. and Sargatal, J. (2006) Handbook of the Birds of the World. Volume 11: Old World Flycatchers to Old World Warblers. Lynx Edicions, Barcelona.)
Popülasyonu
Avrupada 160-650,000 çift olduğu tahmin edilmektedir.
Çizgili ötleğenler çok büyük bir nüfusa sahiptir ve bu nedenle nesli herhangi bir tehdit altında olduğu düşünülmemektedir. (Kaynak: BirdLife International (September, 2010)) Tür için bilinen büyük bir tehdit bulunmamaktadır. Doğu Baltık’ta son derece kuru geçen dönemin bir sonucu olarak türün kışlama alanlarında üreme popülâsyonunun soyu tükendiği düşünülmektedir. (Kaynak: Payevsky, V.A., Vysotsky, V.G. and Zelenova, N.P. (2003) Extinction of a barred warbler Sylvia nisoria population in eastern Baltic: long-term monitoring, demography, and biometry. Avian Ecology and Behaviour, 11: 89-105.)
Davranışları
Çizgili ötleğenler diğer ötleğen türlerine nazaran daha ürkek ve görülmesi zor olan bir türdür. Çoğunlukla çalıların altında böcekler ve kurtlarla beslendikleri için türü görmek zorlaşmaktadır. Saklanmayı seven, utangaç türlerdendir.
